بررسی دلایل ایجاد نابرابری در ایران/ می‌توانستیم جلوی نابرابری در کشور را بگیریم

سرزعیم عضو هیئت علمی دانشگاه طباطبایی و اقتصاددان برجسته کشورمان گفت: سرمایه‌گذاری بخش دولتی متاثر از علامت‌هایی است که دولت می‌دهد، بنابراین زمانی که سیاست‌گذار علامت غلط می‌دهد سرمایه‌گذاران هم غلط عمل می‌کنند.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی فارس، علی سرزعیم درهمایش ملی فقر، توسعه و رفاه اجتماعی که در اتاق بازرگانی فارس برگزار شد، با اشاره به موضوع نابرابری و توسعه و اظهار داشت: هم اکنون در کشور ما رفاه کم و رشد اقتصادی پایین و حتی گاهی منفی است بنابراین مردم شرایط کنونی جامعه برای عموم مردم رضایت بخش نیست.

وی گفت: این شرایط سبب شده که حتی دهک‌های درآمدی بالا نیز با وجود شرایط خوب باز هم ناراحت هستند چراکه با یک مقایسه متوجه می‌شوند که کشورهای همسایه اوضاع و شرایط بهتری دارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه طباطبایی با اشاره به اینکه فقر یک پدیده جدی در کشور به ویژه استان های مرزی است، افزود: پدیده دیگر نابرابری است که رضایت افراد را به شدت کم می کند. بیکاری، فساد و تبعیض از مهم ترین مشکلاتی هستند که نارضایتی توده مردم را شکل دادند.

سرزعیم با مقایسه قبل و بعد از انقلاب اسلامی بیان کرد: میانگین رشد اقتصادی سالانه از ابتدای انقلاب  کمتر از 3 درصد بوده است در صورتی که قبل از انقلاب به ویژه دهه 40 بالای 10 درصد رشد داشتیم. آیا الگوی توسعه قبل از انقلاب الگوی موفقی بوده است؟

این اقتصاد دان تصریح کرد: نابرابری قبل از انقلاب خیلی شدید بوده است. اکنون ضریب جینی حدود 38 صدم ونابرابری نسبتا بالا است اما قبل از انقلاب این ضریب نیم  درصد بوده است. در ضریب جینی هر چه عدد بیشتر باشد نابرابری بیشتر است. 

سرزعیم خاطرنشان کرد: ایران قبل از انقلاب به لحاظ سرعت رشد جز کشورهای و سرآمد بود اما چون نابرابری شدید بود با تحولات سیاسی همراه شد. نتیجه‌ای که می توان گرفت این است که نابرابری زیاد در این کشور قابل تحمل نیست و حتما باید به لحاظ سیاست گذاری فکری کرد که این نابرابری کم شود. 

وی خطاب به سیاست‌گذاران گفت: اگر موفق نیستیم که رشد را افزایش دهیم حداقل منابع موجود را به صورت عادلانه توزیع کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه طباطبایی با طرح این سوال که آیا برای رسیدن به توسعه نهاده های رشد را کم داریم، تصریح کرد: نهاده های رشد از جمله سرمایه گذاری، تکنولوژی، نیروی انسانی متخصص بعد از انقلاب بیشتر از قبل از انقلاب است اما چرا باز هم رشد اقتصادی پایین است؟

این اقتصاددان گفت: در بخش دولتی سرمایه گذاری زیاد شده اما عمده سرمایه گذاری مولد نبوده است. در شهری که زیرساخت های اولیه ندارد فرودگاه ساخته شده در نتیجه مردم درآمد برای سفر با هواپیما ندارند شرکت های هواپیمایی نمی آیند و فرودگاه توجیه اقتصادی ندارد اما اگر به طور مثال این سرمایه گذاری به جای فرودگاه بر حمل ونقل ریلی می شد اثر بهتری داشت.

وی با طرح این سوال چرا در بخش دولتی سرمایه گذاری خوبی انجام نشده است؟ تصریح کرد: در دولتهای مختلف این خطا تکرار می‌شود، وقتی یک خطایی سیستماتیک تکرار می شود باید بفهمیم که قاعده غلطی شکل گرفته که براساس آن تصمیم غلط اتخاذ می شود.

سرزعیم با بیان اینکه در بخش خصوصی هم سرمایه گذاری خیلی مولد نبوده است، به چرایی این مسئله پرداخت و با بیان اینکه  چرا نابرابری بالاست و افزود: کشورهای توسعه یافته از نظر نابرابری خیلی متنوع هستند.

سرزعیم با بیان اینکه در ایران یا دولت است یا بخش عمومی اما بخش خصوصی واقعی خیلی کوچک است، تصریح کرد: چگونه می‌توان مشکلات را منتسب به جایی کرد که کوچک است و نسخه‌ای که این افراد پیشنهاد می‌کنند این است که بخش خصوصی را تعطیل کرد و به سمت دولت رفت در حالی که مشکل از بخش دولتی به وجود آمده است. 

این استاد دانشگاه اظهار داشت: این تفکر در دانشگاه‌ها و در میان تحصیل کرده‌های رشته اقتصاد رسوخ کرده در صورتی که صورت مسئله غلط است.

وی با اشاره به دلایل ایجاد نابرابری در دولت گفت: یکی از این دلایل کنکور است؛ تا نزدیک دهه 80 تحصیلات دانشگاهی امکان ارتقای اجتماعی ایجاد می کرد اما از دهه 80 به بعد که توسعه کمی دانشگاه ها زیاد شد فرصت های اشتغال کم شد و دانشگاه نقشش را در ارتقای اجتماعی از دست داد.

سرزعیم ادامه داد: دلیل دیگر استخدام دولتی است؛ کارمندان دولت عموما در 3 دهک بالای جامعه هستند و تعدادشان هم زیاد است در نتیجه در شرایط سخت و تورم به دولت فشار می‌آورند که حقوق ما را هم پای تورم بالا ببر. پیامدش می‌شود اینکه عمده بودجه دولتی صرف حقوق می شود و پولی برای عمران وجود ندارد.

وی با بیان اینکه از سال 90 کشور به این سمت رفته که بودجه عمرانی کم شده است، گفت: می‌توان پیش‌بینی کرد که چند سال دیگر این بودجه نزدیک صفر باشد اما بودجه جاری چندین برابر شده در صورتی که باید برعکس باشد. چون پروژه عمرانی اجرا نمی‌شود فقر و بیکاری بیشتر می‌شود و طبیعی است که رشد ایجاد نمی‌شود چون زیرساخت‌ها توسعه پیدا نمی‌کند و نابرابری زیاد می‌شود.

این استاد دانشگاه بیان کرد: یک پدیده دیگر توزیع نابرابر بودجه بین استان‌هاست. در مجلس هم استان‌های برخوردار نمایندگان قوی‌تر دارند اما استان‌های ضعیف نمایندگان ضعیف‌تری دارند و سهم کمتری می‌گیرند به جای اینکه استانهای محروم را سهم بیشتری دهیم.

وی با بیان اینکه یک موضوع دیگر نظام تامین مالی است، گفت: کشور ما کشور بانک محور است، بانک نهادی است که وام دادن به بنگاه‌های بزرگ را انجام می‌دهد و بنگاه‌های بزرگ در کشور دولتی هستند. مردم در بنگاه‌های کوچک کار می کنند به همین دلیل نمی‌توانند از طریق نظام بانکی تامین مالی شوند نتیجه‌اش این است که نمی‌توانند رشد کنند.

سرزعیم اظهار داشت: دلیل دیگر ایجاد نابرابری توزیع نابرابر یارانه‌ها  است که بارها و بارها گفته شد ولی باز هم غفلت می‌شود.

این اقتصاددان با بیان اینکه نقش دولت در بسیاری از امور تنظیم‌گری است، گفت: به این دلیل که منافع بخش‌های مختلف جامعه در تعارض با همدیگر است، دولت باید به عنوان یک داور بی‌طرف باشد و رابطه بین ذی نفعان را تنظیم کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه طباطبایی افزود: اگر تعارض منافع را جدی می گرفتیم می‌توانستیم جلوی نابرابری را بگیریم. کسی که مزرعه‌دار است نباید وزیر جهاد شود اما در ایران برعکس است. کسی که از بانک مرکزی می‌رود حق ندارد در یک بانک دیگر کار کند چون اطلاعاتی به دست آورده که شرایط را به نفع خود قرار می‌دهد.

وی تصریح کرد: علت ایجاد کانال‌های نابرابری عدم توجه به تعارض منافع و تسخیر شدن داور توسط برخی از ذی نفعان یکی از دلایل ایجاد نابرابری است، علت دوم این است که طبقه متوسط و قوی ثروت در ایران قدرت سیاسی بیشتر از وزن جمعیتی خود دارد که می‌توانند فشار وارد کنند به سیاستگذار و سیاست را به نفع خودشان سوق دهند و علت سوم رسانه‌ها هستند که توسط طبقه متوسط و غنی تسخیر شدند اما طبقه فقیر ابزار و صدا ندارند.

انتهای پیام/

JoomShaper