حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در هجدهمین اجلاس سران عضو سازمان همکاری شانگهای سخنرانی کرد. رئیس‌جمهوری به دعوت رسمی «شی جین پینگ»، رئیس‌جمهوری چین و برای شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای، شامگاه جمعه وارد شهر ساحلی «چینگدائو» در استان شاندونگ واقع در شرق چین شد.
او امروز در روز پایانی این نشست دو روزه، بابیان اینکه برای منطقه‌ای امن‌تر، با ثبات‌تر، توسعه‌یافته‌تر و پررونق‌تر، باید اشتراکات و منافع مشترک درازمدت مبنای تعامل و دستور کار در سطح منطقه قرار گیرد، گفت: «ایران به‌عنوان شریکی مستقل و مطمئن آماده گسترش همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی است». روحانی تلاش ایالات متحده برای تحمیل سیاست‌های خود بر دیگران را خطری در حال گسترش دانست و تاکید کرد: تحریم‌های یکجانبه به روند تجارت مشروع بین‌المللی خدشه وارد می‌کنند.
جامعه جهانی درگیر چالش‌های زیادی است
او در بخشی از سخنرانی خود گفت: «هجدهمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای در زمانی برگزار می‌شود که جامعه جهانی با چالش‌های فراوان و بی‌سابقه‌ای روبرو است؛ در سطح بین‌المللی، چالش یکجانبه‌گرایی، تروریسم، افراط‌گرایی، تقلیل نقش سازمان‌ها و معاهدات بین‌المللی؛ در سطح منطقه‌ای چالش دخالت‌های بازیگران فرامنطقه‌ای و تضعیف سازوکارهای تعامل و بهم پیوستگی براساس منافع مشترک؛ و بالاخره در سطح ملی، چالش دخالت‌ها و تهدیدات داخلی که هر از چند گاهی زیرساخت‌های امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشورها را مورد هجوم قرار می‌دهند.
به گفته روحانی، برای مقابله با این چالش‌ها در سطح منطقه، نیازمند همکاری‌های تنگاتنگ منطقه‌ای در زمینه‌های مختلف هستیم. باید اشتراکات فراوان و نه نقاط افتراق نژادی، دینی، فرهنگی و تاریخی میان کشورها؛ و منافع مشترک درازمدت و نه تلاش برای بدست آوردن منافع کوتاه مدت به هزینه دیگران و به ویژه همسایگان؛ مبنای تعامل و دستور کار در سطح منطقه قرار گیرد تا منطقه‌ای امن‌تر، با ثبات‌تر، توسعه‌یافته تر و پررونق‌تر داشته باشیم.
رئیس جمهوری تصریح کرد: «فقر و توسعه‌نیافتگی از عوامل ناآرامی، بی‌ثباتی و گسترش تروریسم و افراطی‌گرایی در منطقه است. در عین حال، توسعه فراگیر و مشارکتی و جلوگیری از خدشه دار شدن روند تجارت جهانی و روابط مشروع اقتصادی بر اساس ملاحظات غیرمرتبط سیاسی ضرورت قطعی برای دستیابی به این هدف مشترک توسعه متوازن و پایدار است.»
او تاکید کرد: «تحریم‌های یکجانبه نه تنها با قوانین و مقررات بین‌المللی مغایرند، بلکه در روند تجارت مشروع بین‌المللی نیز خدشه وارد می‌کنند. در این زمینه، امنیت انرژی و برخورد غیر سیاسی با آن از الزامات توسعه منطقه‌ای و جهانی است و ضرورت دارد جامعه بین‌المللی در برابر سوء استفاده ابزاری از موضوع انرژی ایستادگی کند.»
تضعیف همگرایی منطقه در سایه یکجانبه‌گرایی
به گفته روحانی، بی‌تردید یکجانبه‌گرایی اقتصادی، سیاسی و حقوقی در مسیر تضعیف همگرایی منطقه‌ای است. در این زمینه، تلاش ایالات متحده برای تحمیل سیاست‌های خود بر دیگران، خطری در حال گسترش است. نمونه اخیر یکجانبه گرایی و بی اعتنایی آمریکا به نظرات جامعه بین‌المللی، تصمیم آن کشور به خروج از برجام است. جمهوری اسلامی ایران تاکنون به تمامی تعهدات خود وفق برجام عمل نموده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون 11 مرتبه پایبندی کشورم به تعهدات برجامی را تأیید نموده است.
برجام در اولویت گفت‌وگوها
او گفته خود را چنین ادامه می‌دهد: «تمامی طرفین برجام در قبال تعهدات رفع تحریمی پذیرفته شده در برجام مسؤولیت دارند و سایر اعضای ملل متحد نیز بر اساس قطعنامه 2231 شورای امنیت و ماده 25 منشور ملل متحد موظفند که به اجرای کامل برجام کمک نموده و از هر اقدامی که مانع اجرای برجام شود خودداری نمایند.»
روحانی بار دیگر در پایان سخنرانی خود تصریح کرد: «جمهوری اسلامی ایران فرصت محدودی را در اختیار کشورهای باقی مانده در برجام قرار داده تا چنانچه در عمل بتوانند نسبت به اجرای تمامی موارد توافق شده در برجام تضمین لازم را ارائه نمایند، به حضور خود در این توافق ادامه دهد. مطمئناً آمریکا عکس العمل دیگران نسبت به خروج خود از برجام را رصد کرده و عدم پاسخ نسبت به این اقدام را به منزله بی هزینه بودن یکجانبه گرایی قلمداد می‌کند که نتیجتاً آثار بسیار زیانباری برای جامعه جهانی در بر دارد.»
او تلاش‌های روسیه و چین برای حفظ توافق برجام استقبال کرده ادامه داد: «طی چند سال اخیر، تروریسم، جدایی طلبی و افراط‌گرایی مناطق مختلف جهان و به ویژه مناطق پیرامونی ما شامل آسیای مرکزی و غرب آسیا را تحت تأثیر قرار داده است. گروه‌های تروریستی با سوءاستفاده از خلأ اطلاعاتی موجود بین کشورهای منطقه دست به شبکه‌سازی و جذب نیروهای جدید می‌زنند. از این رو افزایش مبادلات اطلاعاتی بین کشورهای منطقه می‌تواند در تضعیف شبکه‌سازی منطقه‌ای گروه‌های تروریستی مؤثر واقع شود. در این راستا، تدوین ساز و کارهای مناسب منطقه‌ای و ارائه راهکارهای حقوقی لازم جهت مقابله بهتر با این گروه‌ها راهگشا خواهد بود.»
به گفته حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در هجدهمین اجلاس شانگهای، جمهوری اسلامی ایران طی دهه‌های گذشته با پدیده شوم تروریسم در داخل و در مناطق حاشیه‌ای خود مواجه بوده و تجارب ارزشمندی در مهار و تضعیف جریان‌های تروریستی و افراطی اندوخته است که در این زمینه می‌توان به همکاری با دولت‌های عراق و سوریه در مبارزه با داعش اشاره کرد. از سوی دیگر، سازمان همکاری شانگهای نیز با تکیه بر تجارب مفید و ارزشمند خود در سال‌های گذشته، مأموریت‌های متنوع وسودمندی را برای چالش‌های چندبعدی منطقه خود تعریف نموده است. جمهوری اسلامی ایران آماده همکاری با سازمان همکاری شانگهای در زمینه مبارزه با تروریسم، افراط‌گرایی، جدایی‌طلبی و مواد مخدر است.
نگاه به شرق برای مقابله با فشار غرب
نگاه به شرق یکی دیگر از راهبردهای مورد اشاره روحانی در این نشست است. او با اشاره به موقعیت راهبردی ایران گفت: «موقعین راهبردی ایران در پیوند شرق و غرب از یک سو و شمال و جنوب از سوی دیگر، موقعیت مناسبی را به وجود می‌آورد تا با بهره گیری از امکانات بندری در خلیج فارس و دریای عمان و شبکه حمل و نقل ریلی در کشور، زمینه اتصال شرق آسیا به آسیای میانه و اروپا از طریق کریدور شمال- جنوب و جنوب - غرب فراهم آید. ایران به نقش خود در برقراری صلح و ثبات و توسعه منطقه‌ای واقف بوده و با توجه به ظرفیت‌های قابل توجه خود همچون جمعیت جوان و تحصیل کرده، منابع غنی انرژی، معادن بی شمار و موقعیت سوق الجیشی، به‌عنوان شریکی مستقل و مطمئن آماده گسترش همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی است.»